Mindfulness (opmerkzaamheid) vindt zijn oorsprong in het boeddhisme en is met Westerse psychologische inzichten verenigd tot de aandachttraining of Mindfulness training, zoals we die in de Verenigde Staten en Europa kennen. Mindfulness verwijst naar een vorm van meditatie, een levenshouding en doelbewust aandachtig zijn in het hier- en-nu, zonder te oordelen. Het is een methode die goed toepasbaar is in het dagelijks leven.
Tijdens de mindfulness training wordt de aandacht getraind, onder andere door meditatie-oefeningen. Mensen die deze oefeningen regelmatig doen, worden zich meer bewust van hun gedachten, gevoelens, lichamelijke gewaarwordingen en gewoonten.
Mindfulness kan ons leren om op een heldere manier waar te nemen wat we nu ervaren aan gedachten, emoties en lichamelijke gewaarwordingen, zonder dat we ons daardoor laten meeslepen. Hoe meer we onze aandacht trainen, hoe minder vaak en minder langdurig we worden meegesleept door gedachten over het verleden of gepieker over de toekomst. We worden steeds beter in staat om onze aandacht te richten op wat we ervaren in het ?hier en nu?. We kunnen deze ervaringen op milde wijze waarnemen zoals ze komen én ook weer gaan. Hierdoor merken we op dat we niet altijd op dezelfde, automatische manier hoeven te reageren (bijvoorbeeld door te piekeren of door aan een gevoel te willen ontsnappen). We leren een manier om met stress en klachten om te gaan die werkt op de lange termijn.
Onderzoek toont aan dat Mindfulness effectief is. De belangrijkste uitkomsten van onderzoek naar de effecten van Mindfulness training op een rij:
- Afname van lichamelijke en psychologische klachten
- Beter met stress en onrust omgaan
- Beter kunnen ontspannen
- Het immuunsysteem versterkt
- Kwaliteit van leven verbetert
- Positieve verandering in leefstijl
- Emoties zijn meer evenwicht
- Positieve veranderingen in aandachtsspanne, denken en hersenfuncties
- De manier waarop iemand naar zichzelf en de wereld om zich heen kijkt en daar vervolgens op reageert, transformeert.
Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR)
De Amerikaan Dr. Jon Kabat-Zinn, Emeritus Hoogleraar aan de University of Massachusetts Medical School heeft als eerste het begrip mindfulness uit zijn boeddhistische context gehaald en een acht weken durende training ontwikkeld, genaamd Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR), gericht op het leren omgaan met stress, angst, pijn en ziekte. Hij heeft de basis gelegd voor het gebruik van mindfulness door artsen en/of psychotherapeuten in de Verenigde Staten en Europa.
Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT)
MBCT wordt in het Nederlands ook wel Aandachtgerichte Cognitieve Therapie genoemd en is door Segal, Teasdale en Williams in Canada en Engeland ontwikkeld als terugvalpreventie-methode bij terugkerende depressies. De meditatie- en andere aandachtsoefeningen in MBCT zijn overgenomen uit het MBSR programma.
